– Autor: Józef Zaprucki –
Burzliwe dzieje protestanckiej grupy wyznaniowej schwenkfeldystów rozpoczęły się na Śląsku w niespokojnych czasach reformacji, kiedy to Caspar Schwenckfeld (1490–1561) z miejscowości Osiek (Lubin)/Ossig opublikował swoje krytyczne rozważania dotyczące nauki zarówno katolickiej, jak również protestanckiej, stając się tym samym ważnym reformatorem Kościoła. Doszedł do przekonania, że luterańska reformacja
nie zaszła wystarczająco daleko. Dlatego Schwenckfeld pragnął dalej „reformować” tę reformację, co jednak nie powiodło mu się i w rezultacie musiał opuścić swoje śląskie strony rodzinne.
Caspar Schwenckfeld nie od razu stał się ascetą i religijnym doktrynerem. W młodości jako student uniwersytetu w Kolonii i ówczesnej Viadriny we Frankfurcie nad Odrą, a następnie jako dworzanin, prowadził początkowo dość hulaszcze życie śląskiego szlachcica na dworach księcia Georga (Jerzy) I z Brzegu/Brieg, a później księcia Karola z Ziębic/Münsterberg, wnuka króla Czech Podiebrada. Na dworze ziębickim pochłonęły go kultywowane tam idee Jana Husa, zaczął interesować się teologią i sam intensywnie studiował Biblię. Później został nawet mianowany
kanonikiem przy kościele pw. św. Jana Chrzciciela/St-Johannis-Kirche w Legnicy/Liegnitz. To tu dotarła do niego wiadomość, że Marcin Luter odciął się od Rzymu. Wydarzenie to miało ogromny wpływ na Schwenckfelda, który natychmiast opuścił Kościół katolicki i zwrócił się ku reformacji. Doznał wtedy iluminacji, którą później w swoich pismach nazwał „duchowym przebudzeniem”. Z zapałem poświęcał się pracy reformatorskiej, najpierw w swoich majątkach, a następnie jako radca na dworze księcia legnickiego Fryderyka II Legnickiego.
Kontynuując studiowanie Biblii, pism ojców Kościoła i idei Lutra oraz obserwując ewangelicką praktykę, dostrzegł, że protestancka wolność jest wielokrotnie nadużywana i wykorzystywana do świeckich celów. Kierowany reformatorskim zapałem, wydał broszurę „O nadużywaniu Ewangelii odnośnie pewności obecności Ciała [Chrystusa]”/„Von dem Mißbrauch des Evangelii zur Sicherheit des Fleisches”, którą zadedykował księciu legnickiemu Fryderykowi. W książeczce tej po raz pierwszy zakwestionował najbardziej fundamentalne aksjomaty doktryny zarówno katolickiej, jak i protestanckiej. Odrzucał chrzest dzieci i nie uznawał realnej obecności Chrystusa w Eucharystii. Z tej przyczyny ten śląski reformator był znienawidzony przez katolików i luteran, a po dramatycznym i nieudanym spotkaniu z Lutrem w Wittenberdze w 1525 roku został wydalony z kraju.
→ Czytaj wiecej w GAL Nr. 71, s 50 …