Wirtualna rekonstrukcja hipotetycznie istniejącego witraża z przedstawieniami kobiet
– Autor: Mika Matthies –
Ten, wprawdzie niewielki, ale imponujący, okrągły witraż gabinetowy znajduje się w depozycie Heskiego Muzeum Krajowego (Hessisches Landesmuseum) w Darmstadt. Wykonany został, z niezwykłą precyzją i dbałością o szczegóły, czarno-brunatną farbą szkliwną (konturów-
ką) w technice en grisaille oraz żółtą lazurą srebrową (żółcienią srebra) (rys. 1). Szybka witrażowa przedstawia młodą kobietę o długich, rozpuszczonych blond włosach w śląskim stroju ślubnym. Odziana jest w szeroki futrzany płaszcz, białą kryzę oraz czepiec wysadzany perłami.
W tle widocznych jest kilka traw. Wstęga z napisem określa ją jako „śląską pannę młodą”.
Ta okrągła szybka witrażowa wyróżnia się finezyjnym przedstawieniem malarskim na bezbarwnym szkle. Za narzędzie malarskie służą tu farby witrażowe, tzw. schwarzbraunlot (składający się z rozdrobnionego szkła i ciemnych tlenków metali), żółcień srebra (składająca się z azotanu srebra) oraz czerwień żelazowa. Farby witrażowe pozwalają na wykonywanie precyzyjnych konturów oraz nanoszenie powłok malarskich na odpowiednie podłoże, tzw. lazurowanie. Stopień jasności i cieniowania uzyskuje się poprzez zdrapywanie farby lub nienanoszenie jej. Na przednią i tylną część cienkiego szkła w różnych odcieniach nanoszono czarno-brunatną konturówkę, malując strój, rośliny oraz wstęgę z napisem, żółcień srebra na włosy oraz okrągłe obramienie, a czerwień żelazową na policzki i usta.
Jednolita okrągła szybka witrażowa ma średnicę zaledwie 10 cm. Przechodzi przez nią pęknięcie. Witraż jest częścią starych zbiorów muzeum i prawdopodobnie w 1805 roku, dzięki kolekcji barona von Hüpsch (wcześniej Köln), stał się własnością landgrafa, późniejszego Wielkiego Księcia Ludwika I Hesji-Darmstadt, a tym samym ówczesnego muzeum Wielkiego Księstwa. Niektóre z najstarszych, najpiękniejszych i najcenniejszych obiektów muzeum pochodzą z kolekcji barona. Wśród nich również kolekcja strojów mieszczańskich z XVII wieku, z którą łączy się ten witraż ze względu na tematykę i przedział czasowy. Nieznana jest pierwotna lokalizacja tego witraża; mógłby pochodzić z Kolonii. Do tej pory czas jego powstania datowany był między rokiem 1570 a rokiem 1580 , ale ze względu na datę pierwowzoru należy datować go na
okres krótko po 1586 r., może na 1595 rok. Te, tak zwane, krążki powstawały często wraz z motywami obrazkowy z przedstawieniami kobiet.
→ Czytaj wiecej w GAL Nr. 69, s 51